Is toezichthouder De Nederlandsche Bank (DNB) te voorzichtig geweest richting de bestuurstop van ING, naar aanleiding van de witwasaffaire bij de grootbank?
Afgelopen vrijdag berichtte het Financieele Dagblad uitgebreid over rol van DNB bij deze zaak. De bank trof een schikking met het Openbaar Ministerie van 775 miljoen euro om vervolging af te kopen voor het grootschalig faciliteren van corruptie, witwassen en terrorismefinanciering.
Maar volgens het FD heeft de toezichthouder volgens de eigen regelgeving genoeg aanleiding om de ING-bestuurders, waaronder topman Ralph Hamers, te onderzoeken op geschiktheid voor hun functie.
Om tot onderzoek naar de bestuurstop te kunnen komen, moet eerst vooronderzoek worden gedaan. Dat is al gebeurd, aldus het FD. Alleen niet door DNB, maar door advocatenkantoor Stibbe – in opdracht van de Raad van Commissarissen van ING.
De conclusie van dat onderzoek luidt dat het witwasschandaal van ING niet te herleiden is tot individuele personen. DNB heeft deze conclusie van het advocatenkantoor overgenomen. Toezichtdirecteur Frank Elderson, overigens zelf jurist van achtergrond, is “tevreden” met het werk van Stibbe advocaten, aldus het FD.
In reactie op de berichtgeving van de krant stelde DNB tegenover persbureau ANP dat ze als nationale toezichthouder helemaal niet kan overgaan tot hertoetsing van de top, omdat dit een bevoegdheid is van de ECB.
ECB beslist... maar DNB is in de eerste instantie verantwoordelijk
Grootbanken zoals ING vallen sinds enkele jaren direct onder het toezicht van de ECB, maar de nationale toezichthouder heeft in de praktijk nog een belangrijke rol.
Uit documentatie van de ECB blijkt dat de hertoetsing van een bestuurslid alleen kan worden gestart als er 'nieuwe verwijtbare feiten' naar boven komen. De nationale toezichthouder moet hiervoor nieuwe feiten verzamelen en een procedure starten om de ECB hierbij te betrekken.
In theorie zou de ECB ook zelf achter nieuwe feiten kunnen komen, maar een woordvoerder van de ECB geeft tegenover Business Insider aan dat dit in de praktijk vrijwel niet voorkomt. De ECB heeft een beperkte capaciteit beschikbaar en weet vaak minder goed wat er bij een individuele instelling speelt dan de nationale toezichthouder.
Dat is in het bijzonder het geval als het witwassen en terrorismefinanciering betreft. Dit zijn zaken die officieel "niet tot het takkenpakket van de ECB behoren", zo werd onlangs uitgelegd op de website van de ECB. Toen het toezicht van de ECB op Europese grootbanken werd ingericht, is besloten om witwassen en terrorismefinanciering als verantwoordelijkheid bij nationale toezichthouders zoals DNB te laten.
Met andere woorden: een nationale toezichthouder moet besluiten tot vooronderzoek en eventueel een procedure die hertoetsing van de top in gang zet. Daarna komt pas de ECB in beeld.
De ECB heeft zelfs een illustratie openbaar gemaakt om te laten zien hoe dit werkt. De infographic laat zien welke instelling wanneer wordt ingeschakeld op moment dat er twijfel ontstaat over het deugen van een topfunctionaris bij een financiële instelling.
(klik voor uitvergroting)
De illustratie laat zien dat feiten vanuit de significant institution (de desbetreffende bank) bij de NCA (nationale toezichthouder) terecht moeten komen, door onderzoek of omdat de bank die zelf prijsgeeft.
Vervolgens moet de nationale toezichthouder een procedure beginnen die naar het beslissingsorgaan van de ECB leidt. De ECB besluit uiteindelijk of en welke maatregelen er genomen moeten worden tegen een topbestuurder.
Dus in het geval van ING zou DNB zelf eerst een onafhankelijk vooronderzoek moeten starten naar de top van ING. En als dat 'nieuwe verwijtbare feiten' oplevert, moet DNB deze bij de ECB melden via een officiële procedure. Dan pas gaan de twee toezichthouders samen beoordelen of de top van ING inderdaad verantwoordelijk is en wat voor maatregelen er komen moeten.
De woordvoerder van DNB laat een in reactie per mail weten aan Business Insider dat wat betreft hertoetsing van een topbestuurder het primaat bij de Europese toezichthouder ligt. Het gaat volgens DNB om "een exclusieve bevoegdheid van de ECB". Wel is het volgens de woordvoerder "gebruikelijk dat er afstemming plaatsvindt met DNB".
